De Pilatesmethode en het postpartum herstel. Het is een fantastische combinatie.

Gedurende de zwangerschap en tijdens de bevalling verandert er enorm veel in jouw lijf. Er is dus nogal wat aandacht nodig om te herstellen en jouw lichaam weer terug te krijgen. De Pilatesoefeningen zijn gebaseerd op 6 basisprincipes. Die sluiten hierbij perfect aan.

Ademhaling

Tijdens elke Pilatesoefening speelt ademhaling een rol. De focus ligt op een krachtige uitademing om vervolgens volledig in te ademen. Merk jij bij jezelf dat je je adem vasthoudt wanneer je kracht zet? Ondanks dat je lijf dit makkelijk vindt, is het meer gebaat bij een uitademing tijdens het leveren van actie. Je kunt daardoor je krachten beter over je lichaam verdelen. Denk maar aan het gekreun van de tennissters of de gewichtsheffers. Het klinkt overdreven, maar eigenlijk doen ze het super slim!

Pilates leert je ook om over te schakelen naar een diepe, lage inademing. Normaal gesproken zakt het middenrif dan 10 centimeter naar beneden. Gedurende een zwangerschap heeft het middenrif minder ruimte om te zakken. Er zit immers een baby in de weg. Misschien heb je gemerkt dat je ademhaling steeds hoger werd naarmate de zwangerschap vorderde. Na de zwangerschap is het handig je middenrif weer te leren hoe ver het naar beneden kan zakken. Een lage buikademhaling werkt namelijk ontspannend. En ontspanning kun je met een pasgeboren kindje goed gebruiken ; )

Wist je dat je middenrif en je bekkenbodem synchroon bewegen? Als de ene zakt, zakt de ander ook. Je bekkenbodem kan hier wat aandacht gebruiken. Ze heeft immers maandenlang je ongeboren kindje gedragen, en bij een vaginale bevalling op z’n minst een verrekking ondergaan. Kun jij voelen hoe je bekkenbodem ontspant en aanspant? Vaak krijg je dit beter voor elkaar door te focussen op je ademhaling. Je bekkenbodem zal je dankbaar zijn!

Centreren

Al voordat je daadwerkelijk beweegt, bereidt je lichaam zich voor op de actie. Dit geldt al voor het heffen van een arm. Laat staan wat er gebeurt als je je baby uit de wieg tilt! Bij alle bewegingen die je maakt, komen de krachten samen in je romp, de “fundering van je lichaam”. Of “powerhouse” zoals Joseph Pilates het noemde. Hiermee worden de diepe spieren van je buik en onderrug, en je middenrif en bekkenbodem bedoeld. Dit krachtscentrum is het focuspunt van de Pilatesmethode.

In jouw powerhouse gebeurt nogal wat wanneer er een kindje in je buik groeit én wanneer je bevalt. Het lichaamszwaartepunt verschuift naar voren waardoor je een andere balans hebt. De onderrug is vaak meer gespannen. De buikspieren worden uitgerekt en bij een keizersnede wordt de middenlijn los geschoven. Zoals je eerder las, duwt het groeiende kindje je middenrif omhoog. Je bekkenbodem heeft steeds meer gewicht te tillen. En bij een vaginale bevalling ondergaat ze in het gunstigste geval een overrekking.

Het is dus niet gek dat het aandacht en training vergt om jouw krachtscentrum weer adequaat mee te laten doen bij je activiteiten. Pilates verbetert de bewustwording en de functie van deze spieren. Daarmee heeft de methode bijvoorbeeld een positief effect op onvrijwillig urineverlies tijdens drukverhogende momenten zoals hoesten, lachen, springen en tillen.

Precisie

Oefeningen hebben meer rendement wanneer je ze goed uitvoert. Kwaliteit is belangrijker dan kwantiteit. Daarom wordt Pilates nooit makkelijk. De oefeningen kunnen altijd nóg beter uitgevoerd worden.

Kun je bijvoorbeeld nóg meer bewegingsvrijheid en verlenging benutten? Dit geldt voor je lichaam in algemene zin en met name je wervelkolom. Gedurende de zwangerschap worden deze curves steeds meer uitgesproken. De onderrug wordt holler, de bovenrug juist boller en daardoor ontstaat meer holling in de nek. Door het verlengen van de wervelkolom komen de voor- en achterkant van je lichaam weer in balans; de balans van vóór de zwangerschap. Pilates is een perfecte methode om je houding te verbeteren. Daarnaast zul je voelen dat de positie van bijvoorbeeld je voeten, heupen of schouders invloed hebben op de kwaliteit van de beweging. Elke houding geeft de oefening een ander accent.

Controle

Joseph Pilates noemde zijn methode zelf “Contrology”. Door bewegingen gecontroleerd uit te voeren, span je de juiste spieren aan en is je lichaam goed uitgelijnd. Dit voorkomt (langdurige) klachten. Het gaat hierbij niet alleen om het controleren van grote bewegingen. Juist de fijne, kleine controle is enorm belangrijk. Weet je nog dat we het hadden over die diepste spieren in je romp?

Je lichaamsbewustzijn is tijdens de zwangerschap veranderd. Waarschijnlijk heb je regelmatig je buik gestoten, omdat ze toch wat meer ruimte in nam dan verwacht. Misschien moet je er nu na de bevalling juist weer aan wennen dat je die mooie buik niet meer met je meedraagt. Door een mindere lichaamsbewustzijn is het moeilijker om bewegingen te controleren. Pilates helpt je daarbij. Als je controle over de ademhaling, je krachtcentrum en het uitlijnen van je lichaam hebt herwonnen, is de volgende stap om deze controle te behouden bij moeilijkere en zwaardere oefeningen. Nogmaals, Pilates wordt nooit makkelijk.

Vloeiende beweging

Hoe komt deze controle het best tot zijn recht? Juist, bij vloeiende bewegingen. En dat is precies hoe we van nature functioneren; dynamisch in plaats van statisch, soepel in plaats van houterig. Tijdens Pilates zit je in een flow waarbij de ene dynamische oefening vloeiend de andere opvolgt. En vooruit, tussendoor is je een passende rekoefening gegund om even tot rust te komen ; )

Aan het eind van de zwangerschap en het begin van de postpartum periode heb je ongetwijfeld meer gezeten en gelegen. Logisch, je lichaam heeft immers rust nodig. En tegelijkertijd wil ze nog steeds bewegen. Daar is ons lichaam namelijk voor gemaakt! Beweging stimuleert de doorbloeding, weefseldoorstroming, de (her)vorming van bindweefsel, souplesse en spiercontrole en -kracht. Je leest het goed: vloeiend bewegen bevordert je herstel!

Concentratie

Als je de eerste vijf basisprincipes gelezen hebt, kun je je voorstellen dat de zesde “concentratie” is. Hoe kun je zonder concentratie Pilates uitvoeren op de manier zoals het bedoeld is? Elke beweging en elk deel van je lichaam verlangt aandacht en bewustzijn tijdens de oefeningen. Alleen dan kun je voelen of je de juiste spieren gebruikt. Span je aan wat je aan moet spannen? En bovendien, ontspan je de spieren die je juist niet nodig hebt bij deze oefening?

Om letterlijk overeind te blijven tijdens de zwangerschap heeft jouw lichaam andere strategieën en spieren ingezet dan normaal. Super fijn dat jouw lichaam zich zo heeft aangepast, toch? En nu mag het weer leren te bewegen zonder de extra kilo’s en verplaatsing van je lichaamszwaartepunt. Dus die bilspieren mag je wat ontspannen. Je bekkenbodem hoeft niet meer zo hard te werken. Die buikspieren ga je juist wel weer gebruiken. En oja, die schouders? Laat ze alsjeblieft lekker zakken!

Houd je koppie dus bij je lijf en niet bij de voedingstijden, slaapjes, vieze luiers en buikkrampjes. Bij Pilates ben je met jezelf bezig. Fijn hè? ! Je brein vindt dit fantastisch. Het maakt je veerkrachtig om de rest van de dag te volbrengen. Op die manier blijkt de Pilatesmethode ook de mentale gezondheid te verbeteren.

Alle ingrediënten voor een voorspoedig postpartum herstel zitten dus in Pilates.

Wil jij nu de eerste stappen zetten? Meld je dan aan voor de GRATIS Online Kraamtraining.

Bronnen

Latey, P. (2001). The Pilates method: history and philosophy. Journal of Bodywork and Movement Therapies, 5(1), 275-282. Doi: 10.1054/bwmt.2001.0237.

Ferres, J. (2013). De Pilates gids. De ultieme gids voor pilatesoefeningen. Veltman Uitgevers.

Malhotra, D., Khan, A.R., Nigam, A., Kahn, A. & Jaleel, G. (2025). Effectiveness of Pilates in pregnancy: a review. Sport Sciences for Health. Doi: 10.1007/s11332-025-01373-2

Alagöz, A.T., Gereck, H., Unuvar, B.S., Findik, F.Y., Ozgul, S. (2025). The effects of pilates method in pregnant women: a scoping review. BMC Pregnancy and Childbirth, 25(485). Doi: 10.1186/s12884-025-07622-z